جایگاه اهل‌بیت در آیه «مودّت» در دو رویکرد شیعی و سنی

یکی از مسائل مهم کلامی، تفسیری و اعتقادی، مقام، جایگاه و شخصیت معنوی «اهل بیت» رسول خداj است. شناخت جایگاه واقعی و آگاهی از مقامات علمی و معنوی آنان در راستای تبیین معارف راستین اسلامی، یک نیاز اساسی برای جوامع اسلامی است. قرآن کریم که یک منبع مشترک برای تمام مذاهب و نحله های اسلامی است، اصول و اساس بسیاری از معارف اسلامی، از جمله «جایگاه اهل بیت» را به خوبی تبیین و ترسیم نموده است. در این مقاله از میان آیات متعدد در تبیین «جایگاه اهل بیت(» یک آیه از آیات قرآن کریم، در دو رویکرد شیعی و سنی بحث و بررسی شده است. نخستین بحثی که در هر نوشتاری به آن پرداخته می شود، مباحث مقدماتی یا مبانی تصوریه آن است، زیرا تا اجزای تشکیل دهنده یک موضوع روشن نشود، مجموعه به هم پیوسته آن نیز قابل فهم و درک نخواهد بود؛ از این رو مباحث مقدماتی و کلمات کلیدی آن که واژگان «اهل بیت»، «مودت» و «قربی» است نخستین بحث این نوشتار را به خود اختصاص داده است؛ سپس به چند منبع از منابعی که در موضوع آیاتِ نازل شده در باره اهل بیت پرداخته، اشاره شده است. پس از اثبات این موضوع که آیات فراوانی در شأن و منزلت اهل بیت چه به صورت گروهی و چه به گونه انفرادی نازل شده است، به بررسی جایگاه اهل بیت( در آیه «مودت» پرداخته و دیدگاه عالمان دو فرقه شیعه و سنی در مفهوم و مصداق «قربی» طرح و بررسی شده است. واکاوی پیرامون دو واژه «مودت» و«قربی» در آیه شریفه نشان داد که مودت و محبت قربی (نزدیکان رسول خدا) واجب است. راز و فلسفه مودت قربی عنوان دیگری است که به آن اشاره شده و مرجعیت علمی، امامت و اطاعت از اهل بیت، فلسفه آن برشمرده شده است. و نیز بر اساس منابع و تفاسیر بیشتری از عالمان شیعه و سنی منظور از قربی چهار نفر از نزدیکان رسول خدا است که عبارتند از علی، فاطمه، حسن و حسین(. در مبحث پایانی این نوشتار، دیدگاه مفسر نامدار اهل سنت که از نخستین مفسران اسلامی به شمار می رود نقل، نقد و بررسی شده است.