تحلیلی بر مصداق اولی الأمر در آیه اطاعت با تأکید بر دیدگاه امام خامنه ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری فقه تربیتی جامعة المصطفی العالمیه

چکیده

آیه «اطاعت» یکی از آیات مهم نورانی قرآن کریم است که دلیل بر امامت، ولایت و فضیلت اهل‌بیت( شمرده شده است. خداوند متعال در این آیه شریفه به مؤمنین فرمان داده است که از خدا و رسول خدا و صاحبان امر خدا اطاعت کنند. بنابر روایات نقل شده از پیامبر اکرمj صاحبان امر خدا دوازده امام معصوم هستند. آیه شریفه از آیات چالشی و مورد اختلاف در میان اندیشمندان و مفسران فریقین است. دلیل اصلی این چالش قرار گرفتن ترکیب «أولی الأمر» در کنار فرمان به اطاعت از «الله» و «الرسول» می‎باشد. مفسران شیعه براساس همسانی فرمان اطاعت از رسول و اولی الامر و لزوم عصمت آنان، مصداق أولی الأمر در این آیه را ائمه اطهارm می‎دانند اما مفسران اهل سنت در تعیین مصداق اولی الامر اختلاف نظر فراوانی دارند. ازاین رو مصداق آن را حاکمان، فرماندهان جنگ، عالمان دین و فقیهان، خلفای راشدین و اهل حل و عقد دانسته اند. اهل سنت وجود عصمت در اولی الامر را شرط نمی‌دانند و این امر یکی از مهم ترین نقدهای مفسران و اندیشمندان شیعه بر آنان است. صاحبان امر خدا باید از هر گونه خطایی معصوم باشند چراکه خداوند به طور مطلق فرمان به اطاعت ایشان داده است و هیچ قید و شرطی برای اطاعت از ایشان بیان نفرموده است. بنابراین، در این مقاله درباره مصداق اولی الأمر در آیه اطاعت با تاکید بر دیدگاه امام خامنه‌ای(مدظله العالی) پرداخته شده است. اقوال مفسران اهل سنت درباره مصداق اولی الامر مختلف است. از جمله حاکمان، اصحاب پیامبر، مهاجرین و انصار، صحابه و تابعین، علما و فقها، صاحبان ولایت شرعی، اهل حل و عقد. روایات شیعه درباره تفسیر اولی الامر متواتر یا دست کم متظافرند و بدون آنکه درمیان آنها تعارضی باشد مصداق أولی الأمر در این آیه را ائمه اطهار( می‌دانند. امام خامنه‌ای؟مد؟ نیز بر این امر تاکید دارند که هر حاکم و فرمان دهنده نمی‌تواند مصداق اولی الأمر باشند بلکه مصداق حقیقی اولی الامر جانشینان برحق پیامبر گرامیj هستند که اطاعت آنها را در ردیف اطاعت خدا و رسول قرار داده شده است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها